หลายปีก่อนมีภาพยนตร์เรื่อง Eternal Sunshine of the Spotless Mind ออกฉายเนื้อหาในภาพยนตร์กล่าวถึงตัวละครคู่หนึ่งที่ประสบปัญหาเรื่องความรัก ทำให้ต่างฝ่ายต่างด้องการลบเลือนความทรงจำที่มีต่อคนรักเก่า พวกเขาไปพึ่งพาบริการของศูนย์ลบความทรงจำแห่งหนึ่งก่อนจะพบว่ามันไม่ได้ผล แต่ละคนรู้สึกราวมีบางสิ่งตกค้างอยู่ในความทรงจำและในที่สุดหัวใจก็นำพวกเขากลับมาใกล้ชิดกันอีกครั้ง

ในความเป็นจริงมนุษย์สามารถลบความทรงจำได้จริงหรือ

ในอดีตมีความเชื่อว่าการฝึกฝนในสิ่งใดก็ตามไม่ว่าจะเป็น ภาษา ศิลปะ การแสดง หรือสิ่งต่างๆจะทำให้เรามีความชำนาญมากขึ้น ตามคำกล่าวที่ว่า มีแต่การฝึกฝนเถิดจะเกิดความเชี่ยวชาญ หรือ Practice makes Perfect แต่ปัจจุบันพบว่านอกจากการฝึกฝนแล้ว การกำจัดหรือลบเลือนสิ่งที่ไม่ได้ใช้ในสมองก็ช่วยทำให้มีความชำนาญในสิ่งที่เราสนใจมากขึ้นด้วย

นักวิจัยด้านสมองได้พบว่า มนุษย์สามารถเพิ่มความทรงจำหรือประสิทธิภาพให้กับสมองหรือ Neuron Circuit ได้และในขณะเดียวกันก็สามารถลบเลือนความทรงจำที่เปล่าประโยชน์ทิ้งไปได้ผ่านทางเทคนิคที่เรียกว่า “synaptic pruning”

“synaptic pruning” ไม่ต่างจากการทำสวน เริ่มต้นด้วยการจินตนาการว่าสมองเป็นดังสวนขนาดใหญ่และเราเริ่มต้นทำการขุดร่องน้ำหรือคูคลองหรือทางเดินเชื่อมระหว่างนิวรอนหรืออนุภาคสมองแต่ละตัวเข้าด้วยกัน ทางเชื่อมเหล่านี้จะเชื่อมและส่งผ่านสารเคมีที่จำเป็นต่อสมองเช่น โดปามีน เมลาโทนินและยังทำให้สมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยบุคคลที่ทำหน้าที่เป็นคนสวนในสมองนั้นมีชื่อเฉพาะว่า “กลีอัล เซลล์” Glial Cell นอกจากจะทำหน้าที่พรวนดิน สร้างทางคลองคู ร่องน้ำแล้ว พวกเขายังทำหน้าที่ถอนหญ้า พรวนดิน อีกด้วย

การวิจัยพบว่าคนสวนของเรานิยมใช้โปรตีนเป็นเงื่อนไขในการลงมือพรวนดิน จัดการทางเชื่อมระหว่างนิวรอน เส้นทางใดที่มีโปรตีนอยู่จะถูกจัดการให้เรียบร้อยก่อนและการจัดการนี้จะดำเนินไปในช่วงเวลาที่เราหลับหรือนอนหลับนั่นเอง เวลาหลับเซลล์สมองจะหดตัวลงเหลือเพียงหกสิบเปอร์เซ็นต์ของขนาดปกติและเปิดโอกาสให้คนสวนของเราเข้ามาจัดการได้ง่ายขึ้น หลักฐานข้อนี้คือเวลาที่ตื่นขึ้น เราจะรู้สึกได้ถึงความแจ่มใสและสามารถแก้ปัญหาหลายปัญหาที่ยืดเยื้อก่อนนอน นี่คือผลจากการทำงานของคนสวนในสมองของเราและคือเหตุผลว่าทำไมการงีบหลับเพียงเล็กน้อยจึงมีผลต่อการทำงานของสมองใหญ่หลวงนัก นั่นเป็นเพราะการงีบหลับจะช่วยให้คนสวนของเราได้ทำหน้าที่ขจัดปฏิกูลเล็กน้อยที่ปรากฏอยู่เสมอในสมอง

สมองที่ไม่ถูกจัดการก็เปรียบดังป่าที่รกทึบ เราดุ่มเดิม หลงทาง เชื่อมโยงเส้นทางไม่ได้ ทุกอย่างดูงงงวยและสิ้นหวัง มีแต่ความมืดมิดเบื้องหน้า ในขณะที่สมองที่ผ่านมือของคนสวนที่ตัดแต่งอย่างดีจะคล้ายดังสวนสาธารณะประจำเมือง ที่มีทางเดินแน่นอน มีต้นไม้ใหญ่ให้เราพักพิง เขียวชอุ่มและมีสวนดอกไม้ให้เราได้ชื่นชม

คนสวนในสมองจะเลือกรดน้ำพรวนดินในสิ่งที่เราสนใจ หากเราสนใจวรรณกรรม หนังสือใหม่แต่ละเล่มที่เราอ่านจะเริ่มกลายเป็นปุ๋ยชั้นดีให้กับสวนเก่าของเรา หากเราสนใจกีฬา ทุกการออกกำลังกายจะเป็นดังส่วนเสริมสวนเก่าของเรา ในขณะเดียวกันสิ่งที่เราไม่สนใจก็จะถูกคนสวนของเราขุดทิ้งไปด้วย ด้วยเหตุนี้วิธีการทำให้สมองตื่นตัวเสมอคือการขจัดสิ่งที่ไม่ข้องเกี่ยวทิ้งไปด้วยการเลิกใส่ใจมัน การเลิกใส่ใจจะทำให้คนสวนของเราตัดสินใจถอนหรือขุดสิ่งเหล่านี้ออกจากสวนและทำให้เรามีพื้นที่สำหรับการปลูกสิ่งที่ทรงคุณค่ากว่า

ด้วยเหตุนี้ เมื่อใดก็ตามที่เราประสบสิ่งที่รบกวนจิตใจอย่างแรง จนเลิกคิดถึงมันเพียงชั่วครู่ อาบน้ำ ทำความสะอาดร่างกายแล้วล้มตัวลงนอน ทำเช่นนี้เรื่อยๆเพื่อให้คนสวนของเราได้ทำหน้าที่ของเขาและทำให้สมองของเราได้เริ่มต้นใหม่ในตัวเอง