ในยุคสมัยที่ไอทีครองเมือง ในแวดวงการศึกษาเริ่มพูดถึงการเรียนการสอนวิชาเขียนโปรแกรม ว่าเป็นทักษะสำคัญของเยาวชนในศตวรรษที่ 21 และเกิดการถกเถียงกันว่า สุดท้ายแล้วการเขียนโปรแกรมควรเป็นวิชาบังคับหรือไม่

ช่วงนี้มีเว็บไซต์สอนเขียนโปรแกรมเกิดขึ้นมามากมาย ทั้งแบบฟรีและแบบเสียเงิน แบบเชิงพาณิชย์และแบบไม่หวังผลกำไร เว็บไซต์หนึ่งที่โดดเด่นมากคือ Code.org ซึ่งเน้นการสอนฟรีไม่หวังผลกำไร

Hadi Partovi ซีอีโอของ Code.org เคยไปตอบคำถามนี้ในเว็บไซต์ Quora ผมเห็นว่าเป็นประเด็นที่น่าสนใจดี ขอคัดมาบางส่วนดังนี้

Partodi บอกว่าการเขียนโปรแกรมควรเป็นวิชาบังคับหรือไม่ ขึ้นกับปัจจัยว่าโรงเรียนมีศักยภาพสอนการเขียนโปรแกรมได้หรือไม่ต่างหาก เพราะโรงเรียนมัธยมในทุกวันนี้ยังไม่มีครูสอนวิชาเขียนโปรแกรมมากพอ เรื่องนี้ต้องใช้เวลาอีกพอสมควรกว่าครูจะพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมได้ และทางเว็บไซต์ Code.org ก็พยายามช่วยฝึกสอนครูใหม่ๆ เพิ่มทุกปี ดังนั้น ในอีก 10 ปีข้างหน้า การกำหนดให้การเขียนโปรแกรมเป็นวิชาบังคับจึงอาจเป็นไปได้

แต่เขาก็ยังเสริมว่า ในระยะยาวแล้ว วิชาบังคับไม่ควรจำกัดแค่การเขียนโปรแกรม แต่โรงเรียนควรนำเอาหลักสูตรวิทยาการคอมพิวเตอร์ (computer science) บางส่วนมาสอนในโรงเรียนตั้งแต่เด็กชั้นเล็กๆ ด้วย

วิชาที่ Partodi มองว่าสำคัญคือ การคิดเชิงคำนวณ (computational thinking) ที่ประกอบด้วยการสอนเรื่องตรรกะ อัลกอริทึม และการแก้ปัญหาทางคอมพิวเตอร์ ทักษะเหล่านี้จะช่วยให้เด็กมีความสามารถคิดวิเคราะห์ (analytical) ที่นำไปปรับใช้ได้กับทุกสาขาในอนาคต ไม่ต่างอะไรกับที่วิชาคณิตศาสตร์เป็นวิชาบังคับในปัจจุบัน

อีกวิชาหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือ digital literacy หรือการเรียนรู้ชีวิตในโลกดิจิทัล เด็กควรรู้จักหลักการพื้นฐานทางคอมพิวเตอร์ว่า ทำงานอย่างไร เมื่อเราเข้าชมเว็บไซต์สักแห่ง กระบวนการที่อยู่เบื้องหลังนั้นคืออะไร หรือการเข้ารหัสข้อมูลทำอย่างไร วิชานี้ใช้ได้กับคนทุกสาขาทุกอาชีพที่อยู่ในโลกยุคไอที

ผมเห็นด้วยกับแนวคิดของ Partodi และคิดว่าคำตอบของเขาสามารถใช้ได้กับบริบทของประเทศไทยเช่นกัน ทักษะวิชาด้านคอมพิวเตอร์เป็นสิ่งสำคัญเกินกว่าที่จะแสร้งมองไม่เห็นหรือมองข้ามไปได้ แต่ความเชี่ยวชาญของครูในโรงเรียนยังมีจำกัดมาก

ช่องว่างตรงนี้สามารถปิดได้ด้วยการเรียนรู้นอกห้องเรียน ที่เดี๋ยวนี้แสนง่ายเพราะเปิดจากอินเทอร์เน็ตได้หมด เรามีเว็บไซต์อย่าง Code.org, Codecademy, Code School และรายอื่นอีกเป็นจำนวนมากให้เรียนรู้ได้อย่างไร้ข้อจำกัด พ่อแม่ที่มองการณ์ไกล สมควรอย่างยิ่งที่จะต้องชักนำลูกหลานให้มาเรียนทักษะเหล่านี้ และควรจะต้องหัดเรียนรู้ไปพร้อมกันกับเด็กๆ ด้วย

ส่วนวิชา digital literacy เป็นเรื่องสำคัญสำหรับทุกคน เพื่อให้สามารถเอาตัวอยู่รอดได้อย่างปลอดภัยในโลกยุคใหม่ วิชานี้จะช่วยให้เรามีทักษะ ตั้งรหัสผ่านอย่างปลอดภัยไม่ถูกแฮ็กง่ายๆ หรือไม่โพสต์ภาพหลุดจนกลายเป็นที่อับอายไปตลอดชีวิต ทักษะเหล่านี้เป็นสิ่งที่ทุกคนควรรู้ เพียงแต่ไม่มีใครสอนอย่างเป็นเรื่องเป็นราวมากนัก