ชีวิตของคนทั่วไปถูกผูกมัดด้วยกิจกรรมในการดำเนินชีวิต มากเสียจนพวกเรามองข้ามไปว่า ทุกสิ่งอย่างที่พวกเรากำลังวุ่นวายกับมันอยู่นั้น จะดำเนินไปไม่ได้เลยหากขาดการทำงานของอวัยวะที่สำคัญที่สุดของร่างกาย นั่นก็คือสมอง แต่เรากลับให้ความสำคัญกับการทำความเข้าใจการทำงานของสมองกันน้อยมาก น้อยเสียจนเราไม่เคยนึกถึงเลยว่า สมองส่งผลกระทบกับความเป็นปัจจุบันและอนาคตของเรามากน้อยเพียงใด

สมองเป็นอวัยวะมหัศจรรย์ ที่ไม่เพียงแต่จะควบคุมการทำงานของอวัยวะส่วนอื่นๆของร่างกายเท่านั้น แต่สมองยังควบคุมการทำงานของจิตใจ อารมณ์ และความรู้สึกอีกด้วย สมองกำหนดจิตที่สั่งการให้กายกระทำ ซึ่งผลของการกระทำนั้นเป็นได้ทั้งความสุขและความทุกข์ ความสำเร็จและความล้มเหลว หรือการสร้างสรรค์และการทำลายล้าง ดังนั้นหากสมองคืออวัยวะที่มีอิทธิพลถึงเพียงนี้ การทำความเข้าใจสมองและการทำงานของสมองก็น่าจะเป็นประโยชน์

โดยทั่วไปแล้วสมองถูกแบ่งออกเป็น 6 ส่วนหลักตามหลักกายวิภาคและหน้าที่การทำงานดังนี้

สมองกลีบหน้า (Frontal Lobe) เป็นกลีบสมองที่ใหญ่ที่สุด เป็นที่ตั้งของศูนย์ควบคุมกล้ามเนื้อที่อยู่ใต้อำนาจของจิตใจ ได้แก่กล้ามเนื้อแขน ขาและลำตัว  ทำหน้าที่ควบคุมและสั่งการเคลื่อนไหวของร่างกาย โดยเมื่อมีการกระตุ้นซีกซ้ายจะมีการเคลื่อนไหวทางซีกขวา หรือหากกระตุ้นซีกขวาก็จะมีการเคลื่อนไหวทางทางซีกซ้าย รวมไปถึงการสั่งการการสื่อสารด้วยวาจา และยังเป็นศูนย์ควบคุมของความคิด การวางแผน การคาดคะเนสถานการณ์ การเปลี่ยนแปลงด้านอารมณ์ การตัดสินใจ การแสดงออก อุปนิสัย การแก้ปัญหา การควบคุมตัวเอง การประเมินความสามารถและข้อจำกัดของตนเอง  ความจำ ความฉลาด และกำลังใจอีกด้วย

สมองกลีบข้าง (Parietal Lobe) ทำหน้าที่สำคัญในการรวบรวม ผสมผสาน และประมวลข้อมูลจากหน่วยรับความรู้สึกทั้งหลายของร่างกาย มีหน้าที่รับรู้การสัมผัส ความเจ็บปวด ความรู้สึกร้อนเย็น ความรู้สึกเกี่ยวกับที่ว่าง การกะระยะ การนำทางและระยะทางการประมวลภาพการแยกแยะขนาดรูปร่างและสี การประมวลทักษะทางวิชาการ และรวมไปถึงความเข้าใจภาษา

สมองกลีบขมับ (Temporal Lobe) มีหน้าที่รับความรู้สึกเกี่ยวกับรส กลิ่น และเสียง  สมองส่วนนี้จะแปลความรู้สึกดังกล่าวให้เป็นความหมาย เป็นส่วนสมองที่ทำงานด้านการเรียนรู้ความหมายจากการพูดและการฟังเป็นหลัก เช่น การแปลเสียงที่ได้ยินให้เป็นภาษา มีความสัมพันธ์กับความจำ นอกจากนี้ยังส่งผลต่อการจัดระเบียบและการลำดับความ

สมองกลีบท้ายทอย (Occipital Lobe) มีหน้าที่หลักเกี่ยวกับการมองเห็น การรับภาพที่ส่งมาทางตา รับความรู้สึกเกี่ยวกับการมองเห็น แปลภาพที่เห็นเป็นความหมาย และจัดเก็บภาพที่เห็นไว้ในความจำ รวมไปถึงการอ่านโดยเฉพาะการอ่านตัวอักษรหากสมองส่วนนี้ได้รับความกระทบกระเทือนก็จะส่งผลโดยตรงต่อการมองเห็น

สมองเล็ก (Cerebellum) เป็นส่วนสมองที่อยู่ด้านหลังสุด ทำหน้าที่ประสานสมองส่วนต่างๆ ให้ทำงานสัมพันธ์กัน โดยเฉพาะด้านการเคลื่อนไหวและการทรงตัว เป็นส่วนจัดเก็บความจำของสรรพสิ่งที่ได้เรียนรู้มา รวมไปถึงการเคลื่อนไหวและรูปแบบการตอบสนอง เป็นส่วนของสมองที่สร้างความสมดุลให้กับสมองและระบบต่างๆของร่างกาย

ก้านสมอง (Brain Stem) เป็นส่วนของสมองที่ทำหน้าที่ควบคุมการหายใจ การกลืน จังหวะการเต้นของหัวใจ การตอบสนองต่อการมองเห็นและการได้ยิน การควบคุมความดันโลหิต การย่อยอาหาร อุณหภูมิในร่างกาย ความตื่นตัว การนอน และ การทรงตัว

ในแต่ละส่วนของสมองที่กล่าวไปแล้วเบื้องต้นยังประกอบไปด้วยส่วนประกอบย่อยที่ทำหน้าที่อื่นๆอีกมากมาย ซึ่งหากจะต้องอธิบายทั้งหมดก็คงต้องเปลี่ยน blog นี้เป็นการนำเสนอเนื้อหาทางการแพทย์ แต่ the Brain Unblocked จะขอกำหนดขอบเขตของเนื้อหาที่เน้นไปยังการนำเสนอเรื่องราวจากประสบการณ์ตรงของผู้เขียนที่ได้ไปประสบพบเห็นมาเองและจากข่าวสารข้อมูลในชีวิตประจำวัน และเชื่อมโยงเรื่องนั้นๆเข้ากับการทำงานของสมองและผลกระทบที่กิจกรรมต่างๆนั้นมีต่อชีวิตของเราในลักษณะการสร้างความตระหนักรู้มากกว่าความเป็นวิชาการทางการแพทย์หรือจิตวิทยาโดยตรง โดยผู้เขียนก็หวังว่าจากความเข้าใจสมองที่มีมากขึ้น ผู้อ่านจะได้ประโยชน์และร่วมกันปฏิบัติกับสมองของตนเองใหม่ด้วยจิตที่มุ่งผ่อนปรนภาระอันหนักหน่วงของสมองที่ต้องทำงานให้กับเราตลอดทั้งชีวิตนับตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาจนกระทั่งถึงการสูดและปล่อยลมหายใจสุดท้าย